3. Οι οικονομικές συνθήκες κατά την περίοδο 1910-1922


Ο ρόλος της αστικής τάξης


Ποιοι λόγοι συσπείρωσαν σύμφωνα με το σχολικό εγχειρίδιο και τα παραθέματα την αστική τάξη γύρω από το πρόσωπο του Ελ. Βενιζέλου κατά την περίοδο 1910 -1922;

Παράθεμα 1
Δεν είναι συμπτωματικό, υποστηρίζει ο Κ. Τσουκαλάς, το γεγονός, ότι από την περίοδο αυτή η ελληνική μεγαλοαστική τάξη αρχίζει να δραστηριοποιείται πολιτικά. Οι επεκτατικές επιχειρήσεις των Ελλήνων, που ως το 1900 απέβλεπαν κυρίως στη διεύρυνση της πολιτιστικής και οικονομικής τους εμβέλειας, θα πάρουν στο μέλλον άμεσα πολιτική μορφή. Όλοι οι οικονομικοί πόροι των Ελλήνων διοχετεύονται στην «υψίστη εθνική προσπάθεια», που έχει αρχίσει στη Μακεδονία, και για πρώτη φορά οι μεγαλοκεφαλαιούχοι όχι μόνο δεν αντιτίθενται, αλλά και συμμετέχουν ενεργά σε αυτή. Η επαπειλούμενη άμεση αντιπαράθεση των βαλκανικών εθνικισμών, που αντιστοιχούσε σε μιαν αύξουσα ένταση ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του κέντρου, δεν τους άφηνε πια περιθώρια εκλογής. Το οικονομικό τους μέλλον εμφανιζόταν τώρα πια σαν συνάρτηση της δυνατότητας του ελληνικού κράτους να επιβάλει, πάντοτε με τη βοήθεια της Αγγλίας, ένα διαμοιρασμό όσο το δυνατόν πιο συμφέροντα.
Συμφωνούμε απόλυτα με τις απόψεις του Τσουκαλά, ότι η βρετανική διπλωματία και τα οργανωμένα συμφέροντα των Ελλήνων κεφαλαιούχων επέδρασαν αποφασιστικά αν όχι στην έκρηξη του κινήματος στο Γουδί, τουλάχιστον στον τρόπο με τον οποίο ο σχετικά άγνωστος Βενιζέλος επιβλήθηκε στον ελληνικό πολιτικό κόσμο με τις ευλογίες του Γεωργίου Αʹ. Έπρεπε να οργανωθεί μια ισχυρή πολιτική και στρατιωτική βάση στο εσωτερικό της χώρας, που να έχει βάσιμες ελπίδες επικράτησης στην επικείμενη σύγκρουση. Έτσι, όταν το 1910 ανέλαβε την εξουσία ο Βενιζέλος, η ελληνική μεγαλοαστική τάξη για πρώτη φορά αποδέχτηκε ομόφωνα να ρίξει το πολιτικό και κυρίως το οικονομικό της βάρος στην προετοιμασία της αναδίπλωσης των εθνικών πεπρωμένων.

Π. Πετρίδης, Ξενική εξάρτηση και εθνική πολιτική 1910 – 1918, Θεσσαλονίκη 1981, σελ.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ 2
Οι ελληνικοί θρίαμβοι στους βαλκανικούς πολέμους δεν συγκίνησαν μόνο το λαό. Και η μεταπρατική μεγαλοαστική τάξη στο σύνολό της, που μόνο μετά το 1912 – 1913, διαμορφώθηκε σε ομάδα πίεσης, συμμετείχε τώρα για πρώτη φορά άμεσα στην οργάνωση του ελληνικού επεκτατισμού που επακολούθησε την άνοδο του Βενιζέλου, καθώς υποστηρίζει ο Κ. Τσουκαλάς. Η στάση της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης, ερμηνεύεται πλήρως από τις προοπτικές που ανοίχτηκαν στο πλαίσιο της νέας συγκυρίας: όχι μόνο οι κύκλοι αυτοί περιστοιχίζουν το Βενιζέλο και χρηματοδοτούν τις προσπάθειές του, αλλά και για πρώτη φορά φαίνεται να προωθούν την οργάνωση μιας πολιτικής εξουσίας στην οποία συμμετέχουν άμεσα και οι ίδιοι, εξουσίας που θα εκταθεί προοπτικά στις ζώνες που ελπίζουν να ελέγξουν, όχι μόνον οικονομικά πια, αλλά και πολιτικά. Παρατηρείται έτσι, μια πλήρης αντιστοιχία ανάμεσα στα ταξικά τους συμφέροντα και στα σχέδια της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας.

Πετρίδης Π., Ξενική εξάρτηση και εθνική πολιτική 1910 – 1918, Θεσσαλονίκη 1981, σελ. 156

Η μετανάστευση

Οι περιορισμένες οικονομικές προοπτικές που υπήρχαν τότε στην Ελλάδα έδωσαν την ώθηση στο μεταναστευτικό κύμα – κυρίως προς τις Ηνωμένες πολιτείες – που   σημειώθηκε στη δεκαετία του 1890. Έχει εκτιμηθεί ότι από το 1890 μέχρι το 1914 μετανάστευσαν περίπου 350.000 Έλληνες, αριθμός που αντιπροσώπευε σχεδόν το ένα έβδομο του συνολικού πληθυσμού, όλοι άνδρες. Η μεγάλη πλειονότητα έφυγε με την πρόθεση να επιστρέψει στην πατρίδα μετά από μερικά χρόνια σκληρής εργασίας στο εξωτερικό για την εξοικονόμηση κάποιων κεφαλαίων, στο τέλος όμως οι περισσότεροι μετανάστες εγκαταστάθηκαν μόνιμα στις χώρες υποδοχής. Από τότε τα εμβάσματα που έστελναν στις οικογένειές τους αυτοί οι λιτοδίαιτοι, σκληρά εργαζόμενοι και επιχειρηματικά δραστήριοι μετανάστες θα αποτελούσαν καθοριστικό παράγοντα στο ισοζύγιο πληρωμών. 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου