 |
| Εργατική απεργία στη Θεσ/νίκη, δεκαετία 1910 |
2. Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος, παρουσίαση
3. ΣΕΚΕ, βίντεο του Youtube
4. ΣΕΚΕ- εργατικό κίνημα, ιστοσελίδα (ΙΜΕ)
5. Φεντερασιόν, άρθρο.
Από τις πηγές
Το ΕΛΙΑ έχει δημιουργήσει ένα ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ αφιέρωμα για την πόλη της Θεσσαλονίκης, βασιμένο στο πλούσιο φωτογραφικό αρχείο του. Επισκεφτείτε το στη διεύθυνση http://www.wow.gr/projects/thessaloniki/index.htm και επιλέξτε την ενότητα "1900- 1911 Η πόλη στο γύρισμα του αιώνα".
" Όντας το δεύτερο, μετά την Ισταμπούλ, σημαντικότερο αστικό κέντρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η Θεσσαλονίκη στο τελείωμα του 19ου αιώνα ήταν μια πολυεθνική πόλη. Το 1895 είχε 120.000 κατοίκους, ενώ στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα έφτανε τις 150.000. Πάνω από 60.000 ήταν οι Εβραίοι της πόλης, 45.000 ήταν οι Μουσουλμάνοι διαφόρων εθνοτήτων -Τούρκοι, Ντονμέδες (εξισλαμισμένοι Εβραίοι), Αλβανοί, κ.ά. - 40.000 ήταν οι Έλληνες, ενώ
στην πόλη ζούσαν πάνω από 5.000 Σλάβοι και 3.000 Ευρωπαίοι.
στην πόλη ζούσαν πάνω από 5.000 Σλάβοι και 3.000 Ευρωπαίοι.
Στις αρχές του 20ού αιώνα στην πόλη απασχολούνταν περί τους 20.000 εργάτες που μαζί με τους 5.000 περίπου εργαζόμενους στις μεταφορές, αποτελούσαν το προλεταριάτο της πόλης Εκτός από τους πολυάριθμους Εβραίους, υπήρχαν Έλληνες, Βούλγαροι, Τούρκοι, Σέρβοι, Αλβανοί και Αρμένιοι εργάτες."
[ Κυριάκος Μπάνος, Η Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης]
[ Κυριάκος Μπάνος, Η Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης]
Οι εργαζόμενοι και τα σωματεία τους
«... Στη Θεσσαλονίκη», γράφει σε άρθρο του ο Α. Μπεναρόγια, «ξεχωρίζουν μέσα στους 30.000 εργάτες οι εμποροϋπάλληλοι• το σωματείο τους ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη 1908 από 550 άτομα αλλά μέσα σε τρία χρόνια συγκέντρωνε 1.500 άτομα όλων των εθνοτήτων, παρ’ όλο που το σωματείο αυτό διασπάζεται με την αποχώρηση των Ελλήνων. Δίπλα του το σωματείο καπνεργατών συγκεντρώνει 3.200 ενεργά μέλη [...]• από τον αριθμό αυτό 500 είναι Έλληνες, 400 μουσουλμάνοι, 200 εξαρχικοί και κάπου 2.000 ισραηλίτες».
[Κωστής Μοσκώφ, Θεσσαλονίκη 1700-1912 – τομή της μεταπρατικής πόλης, Στοχαστής]
Η Φεντερασιόν
«... Στη Θεσσαλονίκη», γράφει σε άρθρο του ο Α. Μπεναρόγια, «ξεχωρίζουν μέσα στους 30.000 εργάτες οι εμποροϋπάλληλοι• το σωματείο τους ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη 1908 από 550 άτομα αλλά μέσα σε τρία χρόνια συγκέντρωνε 1.500 άτομα όλων των εθνοτήτων, παρ’ όλο που το σωματείο αυτό διασπάζεται με την αποχώρηση των Ελλήνων. Δίπλα του το σωματείο καπνεργατών συγκεντρώνει 3.200 ενεργά μέλη [...]• από τον αριθμό αυτό 500 είναι Έλληνες, 400 μουσουλμάνοι, 200 εξαρχικοί και κάπου 2.000 ισραηλίτες».
[Κωστής Μοσκώφ, Θεσσαλονίκη 1700-1912 – τομή της μεταπρατικής πόλης, Στοχαστής]
 |
| Ο ιδρυτής της Φεντερασιόν, Αβραάμ Μπεναρόγια |
" Τομή στην ιστορία του εργατικού κινήματος της Θεσσαλονίκης, αλλά και γενικότερα της πολιτικής συνειδητοποίησης των εργατών, καθώς και της διάδοσης των σοσιαλιστικών ιδεών αποτελεί η ίδρυση της Φεντερασιόν στα 1909. (...)
Ήδη από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα υπάρχουν διάφορες ομάδες με σοσιαλιστική κατεύθυνση στην ευρύτερη περιοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. (...) Στις αρχές του 1909 δημιουργούνται τα πρώτα εργατικά συνδικάτα στη Θεσσαλονίκη, στα Σκόπια, στα Βελεσσά, στο Μοναστήρι, στην Ξάνθη και στην Καβάλα. Η σύνθεσή τους είναι πολυεθνική: Τούρκοι, Αλβανοί, Έλληνες, "Σλαβομακεδόνες" και βλαχόφρονες αποτελούν τα μέλη των συνδικάτων. (...)
Μέχρι το 1908 τα βασικά στοιχεία των εργατικών συνδικάτων είχαν μορφή συντεχνιακή. Απότο 1908 όμως και ύστερα αρχίζουν σταδιακά να δημιουργούνται δυνάμεις που αρθρώνουν πιο ουσιαστικό πολιτικό λόγο. Ο κύριος κορμός του προλεταριάτου στη Θεσσαλονίκη ήταν ισραηλιτικής καταγωγής και γι' αυτό τον λόγο οι Βούλγαροι σοσιαλδημοκράτες που διέθεταν μέχρι τότε την πιο ολοκληρωμένη πολιτική οργάνωση δεν είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ισχυρά ερείσματα. Μέσα όμως στην ισραηλιτική κοινότητα γίνονται διεργασίες και θα ξεχωρίσουν δύο τάσεις: η πρώτη εκφράζεται κυρίως από ντόπιους που έχουν στενές σχέσεις με τις τεκτονικές στοές και αρθρώνουν συντηρητικό λόγο επικεντρωμένο στην διεκδίκηση οικονομικών αιτημάτων. Από αυτή την τάση θα προκύψουν τα πρώτα σωματεία με κυρίαρχη μορφή τον Ιωσήφ Νεχαμά. Η δεύτερη τάση θα εκφραστεί από μετανάστες, δασκάλους και λίγους εργάτες με κορυφαία φυσιογνωμία τον Αβραάμ Μπεναρόγια. Η δεύτερη αυτή τάση θα επεκτείνει τη συζήτηση πέρα από τις στενά οικονομικές διεκδικήσεις και θα θέσει επί τάπητος τα θεμελιώδη θέματα: τον σοσιαλισμό και την πάλη των τάξεων. (...)Στο σημείο αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια μεταγενέστερη αφήγηση του Αβραάμ Μπεναρόγια (Βήμα, 5 και 8,11.1978):
"Όταν πήγα στη Θεσσαλονίκη, το 1908 (…) είπα θα γίνω εργάτης για να μπορέσω να διεισδύσω στον εργατικό χώρο, να νιώσω την θέση του εργάτη να με δεχτούν οι εργάτες σαν δικό τους (…) Και δούλεψα στο τυπογραφείο (…) και έτσι έγινα γραμματέας του σωματείου Εβραίων τυπογράφων (…) Έμπαινα στα καφενεία, συνδεόμουνα με μερικούς και άρχιζα την κουβέντα. Κάθε μέρα, ώρες ατελείωτες, Σύνταγμα θα πει αυτό, Δημοκρατία είναι εκείνο, ο σοσιαλισμός αυτό. Άλλοι έφευγαν, άλλοι δεν ήθελαν και μερικοί άκουγαν. Αρχίσαμε να συμφωνούμε σε πολλά. Είπα να οργανωθούμε. Πάρτε πρωτοβουλία ( ... ) Άρχισα με τους Εβραίους, τους τριάντα ( ... ) φτιάξαμε την εργατική Λέσχη. Νοικιάσαμε ένα δωμάτιο στο πάνω πάτωμα ενός αλβανικού μαγέρικου - πανδοχείου στην οδό Εγνατίας ( ... ) Έμβλημά μας ένα χέρι που κρατούσε ένα σφυρί (...)".
(...)
Τον Αύγουστο του 1909 έγινε το ιδρυτικό συνέδριο της Φεντερασιόν με αυτή τη σφραγίδα.
Ήδη από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα υπάρχουν διάφορες ομάδες με σοσιαλιστική κατεύθυνση στην ευρύτερη περιοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. (...) Στις αρχές του 1909 δημιουργούνται τα πρώτα εργατικά συνδικάτα στη Θεσσαλονίκη, στα Σκόπια, στα Βελεσσά, στο Μοναστήρι, στην Ξάνθη και στην Καβάλα. Η σύνθεσή τους είναι πολυεθνική: Τούρκοι, Αλβανοί, Έλληνες, "Σλαβομακεδόνες" και βλαχόφρονες αποτελούν τα μέλη των συνδικάτων. (...)
Μέχρι το 1908 τα βασικά στοιχεία των εργατικών συνδικάτων είχαν μορφή συντεχνιακή. Απότο 1908 όμως και ύστερα αρχίζουν σταδιακά να δημιουργούνται δυνάμεις που αρθρώνουν πιο ουσιαστικό πολιτικό λόγο. Ο κύριος κορμός του προλεταριάτου στη Θεσσαλονίκη ήταν ισραηλιτικής καταγωγής και γι' αυτό τον λόγο οι Βούλγαροι σοσιαλδημοκράτες που διέθεταν μέχρι τότε την πιο ολοκληρωμένη πολιτική οργάνωση δεν είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ισχυρά ερείσματα. Μέσα όμως στην ισραηλιτική κοινότητα γίνονται διεργασίες και θα ξεχωρίσουν δύο τάσεις: η πρώτη εκφράζεται κυρίως από ντόπιους που έχουν στενές σχέσεις με τις τεκτονικές στοές και αρθρώνουν συντηρητικό λόγο επικεντρωμένο στην διεκδίκηση οικονομικών αιτημάτων. Από αυτή την τάση θα προκύψουν τα πρώτα σωματεία με κυρίαρχη μορφή τον Ιωσήφ Νεχαμά. Η δεύτερη τάση θα εκφραστεί από μετανάστες, δασκάλους και λίγους εργάτες με κορυφαία φυσιογνωμία τον Αβραάμ Μπεναρόγια. Η δεύτερη αυτή τάση θα επεκτείνει τη συζήτηση πέρα από τις στενά οικονομικές διεκδικήσεις και θα θέσει επί τάπητος τα θεμελιώδη θέματα: τον σοσιαλισμό και την πάλη των τάξεων. (...)Στο σημείο αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια μεταγενέστερη αφήγηση του Αβραάμ Μπεναρόγια (Βήμα, 5 και 8,11.1978):
"Όταν πήγα στη Θεσσαλονίκη, το 1908 (…) είπα θα γίνω εργάτης για να μπορέσω να διεισδύσω στον εργατικό χώρο, να νιώσω την θέση του εργάτη να με δεχτούν οι εργάτες σαν δικό τους (…) Και δούλεψα στο τυπογραφείο (…) και έτσι έγινα γραμματέας του σωματείου Εβραίων τυπογράφων (…) Έμπαινα στα καφενεία, συνδεόμουνα με μερικούς και άρχιζα την κουβέντα. Κάθε μέρα, ώρες ατελείωτες, Σύνταγμα θα πει αυτό, Δημοκρατία είναι εκείνο, ο σοσιαλισμός αυτό. Άλλοι έφευγαν, άλλοι δεν ήθελαν και μερικοί άκουγαν. Αρχίσαμε να συμφωνούμε σε πολλά. Είπα να οργανωθούμε. Πάρτε πρωτοβουλία ( ... ) Άρχισα με τους Εβραίους, τους τριάντα ( ... ) φτιάξαμε την εργατική Λέσχη. Νοικιάσαμε ένα δωμάτιο στο πάνω πάτωμα ενός αλβανικού μαγέρικου - πανδοχείου στην οδό Εγνατίας ( ... ) Έμβλημά μας ένα χέρι που κρατούσε ένα σφυρί (...)".
(...)
Τον Αύγουστο του 1909 έγινε το ιδρυτικό συνέδριο της Φεντερασιόν με αυτή τη σφραγίδα.
| Το εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης : η ιστορική φυσιογνωμία του , Γ. Αναστασιάδης...[κ.α.] | ||
| υπό Αναστασιάδης , Γεώργιος , 1931- Θεσσαλονίκη πολιτιστική περωτεύουσα της Ευρώπης 1997 | ||
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου