Οδηγίες για την επεξεργασία των πηγών

Πώς να επεξεργαστείτε μια πηγή

Τι είναι μια πηγή - Είδη
Όταν μιλάμε για πηγές στην ιστορία εννοούμε όλα τα στοιχεία που μας παρέχουν πληροφορίες για το παρελθόν. Μπορεί να είναι:

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ απομνημονεύματα, γενεαλογίες, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, βιογραφίες, αλληλογραφίες, δημόσια έγγραφα, δημόσιες ομιλίες, αφηγήσεις, λογοτεχνικά έργα, αρθρογραφία,	ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΣ Δημοτικά και κοινοτικά αρχεία, ληξιαρχικά βιβλία και έγγραφα, διοικητικά αρχεία, σχολικά αρχεία, αρχεία επιχειρήσεων, προσωπικά αρχεία, συμβολαιογραφικά έγγραφα.	ΗΧΗΤΙΚΕΣ Ηχογραφημένες μαρτυρίες κάθε είδους, τραγούδια, δημόσιοι λόγοι, μαγνητοφωνημένες ραδιοφωνικές εκπομπές
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ Επίκαιρα, ιστορικές τηλεοπτικές εκπομπές, ντοκιμαντερ, δημοσιογραφικές εκπομπές σταθμών, κινηματογραφικά έργα	ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ Πολυμέσα, Διαδίκτυο, ψηφιακοί δίσκοι	ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ Μαρτυρίες, συλλογές μαρτυριών.
Στατιστικοί πίνακες	ΤΟΠΙΟΥ Τοποθεσίες, τοπωνύμια, δημόσια κτήρια, ερείπια, αναμνηστικά μνημεία, μουσεία	ΧΑΡΤΕΣ Τοπογραφικοί, εμπορικοί, ναυτικοί, γεωφυσικοί, πολιτικοί
Αντικείμενα τέχνης και καθημερινής ζωής.		ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ

Γραπτές πηγές

Οι γραπτές πηγές διακρίνονται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς.
Ο ι πρωτογενείς πηγές είναι κείμενα που γράφτηκαν σε σχέση με ένα γεγονός, όχι όμως για να προσφέρουν πληροφόρηση-αφήγηση, αλλά εγκλείουν πρωτογενείς τις προθέσεις των δρώντων προσώπων, άμεσα ή έμμεσα. Π.χ. ντοκουμέντα, όπως ημερολόγια, απογραφές, δημόσια έγγραφα ή συνεντεύξεις, αποτελέσματα ερευνών, αρχεία μελετών.
Οι δευτερογενείς πηγές είναι κείμενα που παρουσιάζουν γενικεύσεις, αναλύσεις, συνθέσεις, ερμηνείες ή εκτιμήσεις δεδομένων ή πληροφοριών.

Ανάλυση πηγής

Για να προσεγγίσουμε την πηγή πρέπει να ακολουθήσουμε κάποια βήματα.
α) Πρέπει αρχικά να προσδιορίσουμε την ταυτότητα της πηγής:

• Πότε γράφτηκε; (Είναι σύγχρονη με τα γεγονότα ή μεταγενέστερη;)
• Ποιος είναι ο δημιουργός της; (Συμμετέχει στα γεγονότα ή όχι;)
• Τι ειδους πηγή είναι (πρωτογενής- δευτερογενής)
•  Ποιο είναι το θέμα της.
• Τοποθέτησή της στο ιστορικό πλαίσιο.

Τα στοιχεία αυτά μπορούν να αποτελέσουν την εισαγωγή του κειμένου μας.


β) Στη συνέχεια συγκεντρώνουμε τις πληροφορίες που παρέχει η πηγή. 
Κατά την άντληση των πληροφοριών πρέπει να προσέξουμε:

• να διακρίνουμε τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται η πηγή από τα σχόλια του δημιουργού της.
• να διακρίνουμε ποιες από τις πληροφορίες που παρέχει το κείμενο είναι σχετικές με το θέμα της ερώτησης.

γ) Το επόμενο βήμα είναι να συγκρίνουμε το περιεχόμενο της πηγής με την υπάρχουσα ιστορική γνώση. Γενικά, οι σχέσεις μιας πηγής με "τις ιστορικές μας γνώσεις" μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• η πηγή μπορεί να συμπληρώνει τις ιστορικές μας γνώσεις.
• να διευκρινίζει /διασαφηνίζει τα δεδομένα του βιβλίου.
• να επιβεβαιώνει/ τεκμηριώνει τις πληροφορίες του βιβλίου.
• να καταθέτει μια αντίθετη άποψη από αυτή που υποστηρίζεται στο σχολικό εγχειρίδιο.

Αφού προσδιορίσουμε λοιπόν τη σχέση της πηγής με την υπάρχουσα ιστορική γνώση, προσπαθούμε να βρούμε τα σημεία σύνδεσης, τα σημεία που τα δύο κείμενα (βιβλίο -πηγή) έχουν νοηματική συνάφεια.
 Στο σημείο αυτό θα πρέπει ακόμα να προσέξουμε:

• να κατανοήσουμε σωστά τυχόν ιστορικούς όρους που περιέχει η πηγή.
• να εντοπίσουμε τις ομοιότητες ή τις διαφορές στην οπτική του βιβλίου και της πηγής ή δύο πηγών μεταξύ τους.

δ) Το επόμενο βήμα είναι η σύνθεση της απάντησής μας. Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε τα εξής:

• Το τελικό μας κείμενο να μην αποτελεί συρραφή χωρίων του βιβλίου και της πηγής, αλλά να αποτελεί ένα ομοιογενές κείμενο.
• Να μην αναπαράγεται αυτούσιο το κείμενο της πηγής, αλλά να διατυπώνονται οι πληροφορίες σε δικό μας αυτόνομο λόγο. 

ε) Τέλος, πρέπει να ολοκληρώσουμε και να κλείσουμε το κείμενό μας συνθέτοντας έναν επίλογο, που θα συνοψίζει όσα διαπραγματευτήκαμε παραπάνω, ή, αν χρειάζεται, θα διατυπώνονται τα συμπεράσματά μας από την ανάλυση της πηγής.




,